Bị Ảo Giác Khi Ngủ: Nguyên Nhân và Cách Khắc Phục

Bị ảo giác khi ngủ – Trong cuộc sống hiện đại, giấc ngủ không chỉ là thời gian nghỉ ngơi mà còn là lúc bộ não xử lý thông tin và hồi phục. Tuy nhiên, có một số người gặp phải hiện tượng ảo giác trong hoặc sau khi ngủ, gây lo lắng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy ảo giác khi ngủ là gì, vì sao lại xảy ra, và có cách nào để khắc phục hiện tượng này không?

Bị ảo giác khi ngủ là gì?

Ảo giác khi ngủ thường xuất hiện vào thời điểm chuyển giao giữa trạng thái tỉnh táo và giấc ngủ, được chia làm hai loại chính:

1. Ảo giác thôi miên vào giấc ngủ (Hypnagogic hallucinations): Xảy ra khi chúng ta chuẩn bị chìm vào giấc ngủ.
2. Ảo giác thôi miên thoát giấc ngủ (Hypnopompic hallucinations): Xuất hiện khi tỉnh giấc, đặc biệt là khi thức dậy đột ngột từ giấc ngủ sâu.

Các loại ảo giác thường gặp khi ngủ

• Ảo giác thị giác: Hình ảnh xuất hiện trước mắt có thể là bóng người, ánh sáng, hoặc hình ảnh kỳ quái.
• Ảo giác thính giác: Nghe thấy tiếng động, tiếng nói hoặc âm thanh dù không có ai xung quanh.
• Ảo giác xúc giác: Cảm thấy có người chạm vào người, bị kéo hoặc đè nén.

Những hiện tượng bị ảo giác khi ngủ này thường thoáng qua nhưng có thể gây sợ hãi cho người trải nghiệm.

Nguyên nhân của hiện tượng ảo giác khi ngủ

1. Thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài: Những người thiếu ngủ thường xuyên hoặc chịu áp lực cao có nguy cơ cao trải qua ảo giác khi ngủ.
2. Rối loạn giấc ngủ: Các rối loạn như ngủ rũ (narcolepsy), mất ngủ mạn tính hoặc ngủ quá nhiều cũng là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này.
3. Tác động của thuốc: Một số loại thuốc an thần, chống trầm cảm hoặc thuốc điều trị tâm thần có thể gây ra ảo giác khi ngủ.
4. Thay đổi trong sinh hoạt: Giờ giấc ngủ bị đảo lộn, làm việc ca đêm hoặc tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử trước khi ngủ cũng là nguyên nhân gây ảo giác.

Nhiều người gặp hiện tượng bị ảo giác khi ngủ, khiến họ cảm thấy sợ hãi và lo lắng, nhất là khi liên quan đến các giấc mơ kỳ lạ hoặc cảm giác lơ mơ kéo dài. Tuy nhiên, nếu tình trạng ngủ li bì xảy ra thường xuyên và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, có thể đây là dấu hiệu của một bệnh lý cần quan tâm.

Cách khắc phục ảo giác khi ngủ

1. Thiết lập giấc ngủ đều đặn: Duy trì thời gian đi ngủ và thức dậy ổn định giúp cơ thể thiết lập đồng hồ sinh học rõ ràng, giảm nguy cơ gặp ảo giác.
2. Giảm thiểu căng thẳng và lo âu: Thực hành thiền, yoga, hoặc các bài tập thở giúp thư giãn tâm trí, giảm áp lực lên hệ thần kinh, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ.
3. Tắt thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính làm gián đoạn quá trình sản sinh melatonin, một hormone giúp dễ ngủ.
4. Tránh sử dụng chất kích thích: Caffeine, rượu và thuốc lá có thể gây mất ngủ, rối loạn nhịp sinh học và làm tăng nguy cơ gặp ảo giác.
5. Hạn chế giấc ngủ ngắn ban ngày: Ngủ trưa quá lâu có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ vào ban đêm, dễ dẫn đến trạng thái ngủ không sâu và tăng nguy cơ bị ảo giác khi ngủ.

Khi nào cần tìm kiếm sự hỗ trợ y tế?

Nếu hiện tượng ảo giác khi ngủ xảy ra thường xuyên hoặc đi kèm các triệu chứng khác như mất ngủ nghiêm trọng, mệt mỏi suốt cả ngày, hoặc các triệu chứng tâm lý như lo âu, trầm cảm, bạn nên tìm đến các chuyên gia y tế để được hỗ trợ. Một số người cần thực hiện xét nghiệm giấc ngủ để xác định các rối loạn cụ thể hoặc điều chỉnh điều trị cho phù hợp.

Bị ảo giác khi ngủ là hiện tượng khá phổ biến nhưng có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người gặp phải. Bằng cách duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, giảm bớt áp lực và quản lý giấc ngủ hiệu quả, bạn có thể cải thiện đáng kể tình trạng này.